Schuldgevoel
Goede voornemens gemaakt?
Ook schuldgevoel omdat je je er niet aan houdt?
Weet je eigenlijk wel dat schuldgevoel een goed hulpje is om dat zo te laten?
Schuldgevoel is een goed instrument om bepaalde dingen niet te hoeven veranderen.
Er was eens een gezin. Vader, moeder, drie kinderen. Het was een vrolijk gezin. Ze hadden vaak plezier met elkaar en natuurlijk ook wel eens ruzie, maar nooit erg en nooit lang. Financiëel hadden ze het niet breed, veel luxe hadden ze niet, maar voor eten en andere eerste levensbehoeften was er altijd geld genoeg. Om toch regelmatig eens een dagje uit te kunnen hadden ze een apart potje waar ze allemaal iedere maand een bijdrage in deden. De ouders meer dan de kinderen natuurlijk, en de kinderen ieder een percentage van hun zakgeld en / of zelf verdiende geld. Er was wel een vlekje aan de horizon. De moeder namelijk, hield erg van winkelen. Kopen wel te verstaan. Liefst echt mooie en luxe, zeg maar overbodige dingen. En omdat daar maar heel beperkte middelen voor waren, gebeurde het regelmatig dat ze geld uit het potje 'dagje uit' gebruikte om kleding of accessoires voor zichzelf te kopen. De volgende dag, als de opwinding over de aankoop gezakt was, voelde ze zich dan altijd heel schuldig. Soms leende ze stiekem geld van een vriendin om het weer aan te vullen, soms voerde ze struisvogelpolitiek en werd het door de anderen ontdekt op het moment dat de dag om uit te gaan aanbrak en er dus geen of niet genoeg geld in het potje zat. Dan waren de andere gezinsleden wel teleurgesteld! En dan voelde de moeder zich nog schuldiger!!
Soms praatte ze er over met haar vriendinnen (niet met die ene waaraan ze inmiddels een heleboel geld schuldig was) en dan zei ze: ''Ik voel me zo schuldig! Elke keer neem ik me voor om het nooit meer te doen, maar steeds gebeurt het weer. Ik voel me zo schuldig!''
Haar vriendinnen waren onder de indruk en waren blij dat zijzelf niet zoiets naars als zo'n schuldgevoel hadden.
Doordat ze haar vriendinnen vertelde dat ze zich zo schuldig voelde, voorkwam ze één ding.
Wat dat was?
Nooit zouden haar vriendinnen tegen haar zeggen: ''Hou jij eens even gauw op met die onzin! Ben je helemaal gek geworden, het geld van heel je gezin, nota bene ook het zelfverdiende geld van je kinderen, op te maken aan jouw kooplust!''
Nee, dat zouden ze nooit zeggen, want ze had zichzelf al gestraft, geslagen met de zweep van het schuldgevoel. Ze was geëxcuseerd. Ter verantwoording zou niemand haar roepen, want ze hád immers al zo'n schuldgevoel!
Wat hoefde ze dus niet te doen?
Ze hoefde geen verantwoordelijkheid te nemen. 'Het' 'gebeurde' steeds weer.
En wat hoefde ze ook niet te doen zo lang ze zich schuldig voelde?
Het te veranderen.
Ze was immers geëxcuseerd! En bovendien was ze druk bezig met zich schuldig te voelen, dus kón ze het ook niet veranderen.
Me schuldig voelen is een instrument om te zorgen dat ik niet ter verantwoording geroepen wordt, om mijn verantwoordelijkheid niet te nemen en om mijn gedrag niet te hoeven veranderen.
Ik ben namelijk zelf al 'zielig', ik heb mijn straf al te pakken, ik voel mij immers schuldig en dat is een heel naar gevoel. Dus wat ik er mee vermijd is dat ik kritiek krijg en ter verantwoording word geroepen. Ik maak mezelf óók slachtoffer en zo word ik niet ter verantwoording geroepen.
En ik vermijd er nog iets mee. Wat hoef ik namelijk ook niet te doen als ik me zo schuldig voel?
Iets te veranderen.
Ik sla mezelf met de zweep van schuldgevoel en ben dus gestraft en van dader ben ik nu ook slachtoffer geworden en nu word ik niet meer ter verantwoording geroepen en hoef ik niets te veranderen.
Daarentegen, als ik iets doe wat ik afkeur en / of niet wil doen, en ik voel me niet schuldig, maar ik realiseer me dat ik wel schuld heb en ik heb spijt dat ik het gedaan heb, dan hoort daarbij: sorry zeggen. Tegen de ander, of soms tegen jezelf. Het spijt me en ik zal mijn uiterste best doen om het niet meer te doen. Of, in een geval waarin herhaling niet van toepassing is: het spijt me en ik doe iets om het nog zoveel mogelijk goed te maken of te vergoeden. (Ik bied een dienst aan of een schadevergoeding als het om iets materieels gaat)
De dingen die ik niet beter wist of waar ik me niet van bewust was, daaraan heb ik geen schuld. Als ik niet beter weet dan kan ik het ook niet beter doen. Ik heb zeker wel verantwoordelijkheid, ik ben degene die dat zo gedaan heeft, maar ik heb geen schuld. De enige die precies en zeker weet of ik het naar beste eer en geweten gedaan heb, ben ik. Zo niet, dan is dat óf oké voor me en zou ik het de volgende keer weer zo doen, óf heb ik er spijt van en zeg ik sorry tegen mezelf en / of de ander en verander ik iets waardoor ik het een volgende keer anders / beter doe.
De dingen die ik diep in mijn hart wél beter wist, daarvan heb ik spijt. Omdat ik schuld heb. Dat is iets anders dan schuldgevoel. Schuldgevoel maakt dat ik niets hoeft te veranderen, weet je nog? Dan voel ik schuldgevoel en dan verandert er niets. Spijt is een heel ander gevoel, een gevoel waarmee je iets kunt doen (sorry zeggen, niet herhalen, eventueel nog (gedeeltelijk) goed maken en vooral: jezelf vergeven.) Als ik spijt voel dan voel ik me verantwoordelijk, als ik me schuldig voel dan voel ik me slachtoffer, machteloos.
Als ik me schuldig voel, dan is het belangrijk dat een ander me vergeeft, me ontslaat van mijn schuld. Het mijn en dijn loopt behoorlijk door elkaar heen. Als ik daarentegen spijt heb, dan is het belangrijk dat ik mezelf vergeef. Dat die ander mij vergeeft is dan alleen maar belangrijk voor die ander zelf.
Je hoeft je nooit meer schuldig te voelen.
Let maar eens op, de komende tijd.
Elke keer dat je je schuldig voelt over iets, voel dan eens eerlijk bij jezelf. Het vervelende gedrag van jezelf en het schuldgevoel zijn naar. Maar aan de andere kant: het voelt ook vertrouwd. Hier weet je hoe het spel gespeeld wordt, hier ken je het klappen van de zweep. Zelfs het miserabel voelen kun je goed, gaat je gemakkelijk, bijna automatisch af en voelt vertrouwd.
En als je het écht anders zou doen de volgende keer, zou dat dan niet een beetje eng zijn? Vreemd in ieder geval. Niet vertrouwd.
En niet letten op het waarschuwende stemmetje in je hoofd, dat is wel zo makkelijk en veilig.
Als je dit niet meer wilt, als je ondanks dat het eng is toch wilt veranderen, doorloop dan zodra je je schuldig voelt de volgende 4 stappen.
1. Vraag je af: heb ik iets gedaan dat ik liever niet gedaan had? (Dat is ook het geval als je iets liever anders had gedaan. Want dan had je DIT dus liever niet gedaan.)
· Als het antwoord 'nee' is, wees tevreden en geef jezelf een compliment over hoe je het gedaan hebt.
· Als het antwoord 'ja' is, ga dan naar stap twee.
2. Heb spijt. Neem daar de rust en de tijd voor, alleen met jezelf. Voel het goed, het spijt - , het jammer gevoel.
3. Vergeef jezelf. Helemaal. (Zo lang je dat niet doet kun je niet verder en dus niet veranderen)
4. Corrigeer.
Maak een plan om het goed te maken. (Iets wat je kapot gemaakt hebt van een ander nieuw kopen of repareren bijvoorbeeld. Of sorry of het spijt me zeggen tegen de ander en indien van toepassing en als je dat wilt, daarbij vertellen hoe je het goed wilt maken en/of dat je je best zult doen om het niet te herhalen.)
Of maak een plan om het niet weer te doen, maar iets anders te doen (bijvoorbeeld de moed aanwenden om opener en eerlijk te zijn tegen je partner.)
Deze stap kent twee valkuilen.
Valkuil 1: stap 4 proberen te doen zonder stap 1 t/m 3 gedaan te hebben. Als je geen schuld erkent hebt (stap 1) en geen spijtgevoel doorleeft hebt (stap 2) en jezelf niet vergeven hebt (stap 3) dan zal het niet lukken om het plan uit te voeren. In plaats van spijt en zelfvergeving heb je schuldgevoel gecreëerd. Als je daardoor dan de volgende keer weer precies hetzelfde doet, dan zul je zeggen: ''Het gebeurt steeds weer!'' In het ergste geval zeg je zelfs: ''Zie je wel, het gebeurt steeds weer!'' en je blijft hangen in schuldgevoel. Je kunt stap 1 t/m 3 niet overslaan, dan gaat de uitvoering van het plan nooit lukken en er verandert niets. Als je schuldgevoel doet in plaats van spijt en vergeving, dan ben je geëxcuseerd en verander je niets.
Oplossing: alsnog beginnen bij stap 1.
Valkuil 2: als het moeilijk wordt spijt alsnog gauw omzetten in schuldgevoel. Oplossing: weer terug naar stap 2.
5. Voer je plan uit.
Deze stap kent twee valkuilen:
Valkuil 1: Je stopt er halverwege mee (of je begint er zelfs niet eens aan). Dan kun je zeggen: "Zie je wel, dit werkt ook niet. Het gebeurt toch steeds weer.'' Je bent dan helaas in de valkuil van het slachtoffer getrapt. Hoogstwaarschijnlijk voel je je inmiddels ook al weer flink schuldig. Oplossing: denk terug aan je spijt. Voel hem. Check of je nog achter je plan staat. Zo ja: voer uit, zo nee, verander en voer uit.
Valkuil 2: na stap 5 is jouw lei schoon. Die van de ander (nog) niet altijd. Hij heeft soms nog tijd of een proces nodig om het jou te vergeven. Mensen doen dan vaak dingen om jou een schuldgevoel te bezorgen. Dat is in feite wraak. Jij moet boeten. Niet dat dat helpt in hun proces, maar vaak doen ze het wel. En hoe: door te klagen of door blikken te werpen of op andere indirecte manieren. De valkuil is om je dan ook werkelijk schuldig te gaan voelen. De oplossing is om je te realiseren dat die ander het moeilijk heeft. Hij is ook in de valkuil van het slachtoffer getrapt. Gun hem tijd en wens hem toe dat hij jou zal vergeven, want als hij dat niet doet dan leeft hij met wrok in zijn hart. Realiseer je dat de enige die verantwoordelijk is voor zijn gevoel, hijzelf is.
Veel succes en groei gewenst in een mooi, verantwoordelijk en veranderlijk leven!!
Reacties
Heb jij ideeen, opmerkingen, vragen of suggesties? Laat een reactie achter, deel je kennis en ervaring en kom nog eens terug om te lezen wat anderen hebben bijgedragen.